علائم سرمازدگی درختان میوه چیست؟برای جلوگیری از سرمازدگی چکار کنیم؟

اغلب درختان میوهدر مناطق معتدل ممکن است در معرض بخبندان و سرمای  زمستان یااوایل بهار قرار بگیرند.سرمازدگی درختان میوه منجر به  خسارات شدید اقتصادی می‌شود. با جوانه بان همراه شویدتاضمن معرفیعلایم سرمازدگی درختان میوه، روشهای جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه را با هم مرور کنیم و همچنین با اقدامات بعد از سرمازدگی درختان آشنا شویم.

درجه سرمازدگی درختان میوه

سرمازدگی به  تغییرات فیزیکی و یا فیزیولوژیکی اندام های گیاه در مواجهه با دمای بین 0تا 10 درجه سانتی گراد(یعنی دما های پایین و بالاتر از نقطه انجماد) میگویند که بسته به نوع فصل (بهاره یا زمستانه) خسارات متفاوتی به محصول  وارد می کنند.بهتر است بدانید که جوانه‌های گل معمولا در دمای منفی۲یا منفی۳ درجه سانتی گراد از بین می‌رود.میوه‌های تازه تشکیل شده نسبت به گل‌ها حساس‌تر هستند و اغلب در دمای منفی۰ تا ۵ درجه سانتی گراد آسیب می‌بینند. به همین خاطر توصیه می‌شود در پی اقداماتی برای جلوگیری از سرمازدگی درختان خود باشید.

سرمازدگی دیررس بهاره

سرمازدگی دیررس بهاره بیشتر در مناطق معتدله روی میدهد  و باعث خسارت به گل و میوه می شود . سرمای بهاره خیلی خطرناکتر از سرمای اوائل پائیزاستچون گل ها و میوه های جوان حساستر از میوه های رسیدههستند. طول مدت این نوع سرما کوتاه است و از حدود چند ساعت تا حداکثر سه روز بیشتر نیست. در مورد میوه هایی چون بادام، زردآلو و هلو که دارای نیاز سرمایی کمتری دارند بهتر است از ارقام دیرگل استفاده شود. برای اینکه بفهمید سرمازدگی بهاره  چقدر خسارت به محصول وارد کرده استدر صورتی کهتخمدان گلها و میوه های کوچک سبز بودند می توان نتیجه گرفت که گل یا میوه آسیب ندیده است.

سرمازدگی زمستانه

سرمازدگی زمستانه در دما های پایین تر از 10-  رخ میدهد و در میوه هایی نظیر زیتون،پرتقال، نارنگی، نارنج می تواند موجب خسارت بسیار باشد.گاهی ممکن است باشد. در انار سرمای زودرس پاییزه و قبل از به خواب رفتن درختان، خسارت بار  می آورد، مخصوصا اگر همراه با ریزش باران باشد باعث ترکیدگی میوه می شود.

علائم سرمازدگی درختان میوه

گونه ها و ارقام  مختلف نسبت به سرما و یخبندان مقاومت متفاوتی دارند.اندام های مختلف گیاه هم نسبت به یخ زدگی و سرما حساسیت متفاوتی دارند. برگ ها، شاخه های جوان و جوانه ها بیشترین حساسیت را در اندام های گیاه نسبت به سرما دارند این در حالی است که ریشه ها چون  در داخل خاک فعالند کمتر دچار آسیب های ناشی از سرمازدگی میشوند.  در پاییز، تقریبا میزان مقاومت پوست و آوندهای چوبی یکسان است ولی به هنگام زمستان شانس زنده ماندن پوست کمتر است. به طور کلی دمای  منفی یک و منفی دو درجه  سانتی گراد در فصل رشد صدمه زیادی به گیاه  می زند و در دمای کمتر از منفی هفت درجه سانتیگراد، تولید محصول و اندام های هوای گیاه صدمه میخورد.

علائم سرمازدگی در جوانه ها و گلدرختان

سرمازدگی در جوانه ها موجب  تغییر رنگ و قهوه ای شدن اکسیداتیو بافت ها، نابودی گل های در حال تکامل در داخل جوانه و سیاه شدگی کامل اندام میشود. در گل های تازه باز شده علائم خسارات شامل پژمردگی کلاله و خامه، قهوه ای شدن کلاله و سپس خامه، سیاه شدگی تخمدان، بهم پیچیدن و نکروز شدن گل آذین ها هستند.

علائم سرمازدگی میوه در درختان

درزیتون میوه های بالغ از ارقام دیررس که برداشت نشده اند و در طول زمستان بر روی درخت می مانند چروکیده شده و دم میوه در اثر یخبندان زمستانه یا بهاره اغلب قهوه ای رنگ  میشود.سرمای پاییزه تاول هایی در میوه بوجود می آورد که  نشان دهنده آسیب به بافت های داخلی میوه است.در مرکبات میوه غالبا سرمازدگی بروز ظاهری از خود نشان نمی دهد بلکه باعث ابکی شدن کیسه های عصاره و بدنبال آن از دست دادن آب و ایجاد شکاف در میوه می .درسیب و گلابی یک نوع لکه با کمربندهایی با پوست زبر چوب پنبه ای روی میوه تشکیل  میشودو یا میوه کج و معوج میشود.

علائم سرمازدگی برگ در درختان میوه

درگیاه زیتون برگ های جوان در اثر یخبندان زمستانه یا بهاره به رنگ سبز کم رنگ یا زرد ملایم در می ایند و پژمرده و خشک می شوند. در برگ های بالغ قسمت نوک برگ به سوی پایین خممی شود.در یخبندان شدید، به خصوص زمانی که با باد سرد همراه باشد، نوک برگ ها یا حاشیه پهنک برگ خشک می شود و به رنگ قرمز مایل به قهوه ای در می آید. در مرکبات یخبندان های ملایم موجب آب سوخته  شدن برگ ها یا پیچیدگی موقت برگ می شود. در مواردی که سرمازدگی و یخبندان شدید نباشد ممکن است لکه های بافت مرده کوچکی در پهنک برگ ظاهر شود.

علائم سرمازدگی شاخه هادر درختان میوه

شاخه های جوان از اندام های حساس به سرما هستند . سرشاخه ها و شاخه های جوان  بر اثر سرما تغییر رنگ داده و برنزی می شوند. این حالت به خصوص در قسمتی از شاخه که در معرض سرما بوده مشخص تر است. سرمای شدید و یخبندان ترک هایی را بر روی پوست شاخه های یک تا دو ساله ایجاد می کند .این آسیب می تواند  بصورت نکروز بافت پوست خودش را نشان دهد. با آسیب دیدن اندام های هوایی، تعادل رویشی گیاه بهم می خورد  و در بهار با فعال شدن جوانه های خفته در بخش های پایینی، پاجوش های فراوانی بر روی تنه رشد نموده و درخت حالت بوته ای به خود می گیرد .

روشهای جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه

راهکارهای مختلفی برایجلوگیری از سرمازدگی درختان میوه و حفاظت گیاهان در برابر آسیب های سرما و یخ زدگی وجود دارد. مهمترین نتیجه به کار بردن این روش ها پیشگیری از خسارت و ثمره اقتصادیاست.روش های مقابله با سرمازدگی به دو دسته تقسیم می شوند: نخست اقداماتی که قبل از فرا رسیدن شب هاییخبندان انجام می شود مانند انتخاب مکان مناسب،خاک مناسب،انتخاب ارقام مناسب،انتخاب پایه مناسب،کوددهی، احداث باد شکن و هرس به موقع.دوماقداماتی هستند که در شب هاییخبندان انجام می شوند مثلااستفاده از وسایل گرمایشی، آبیاری بارانی، آبیاری سطحی،پوشش درختان و نیزاستفاده از مه پاش از جمله این روش های مقابله با سرمازدگی در شب های یخبندان هستند.

سرمازدگی و انتخاب درست محل احداث باغ میوه

ار جمله راههای مقابله با سرمازدگی درختان میوه انتخـاب مکـان مناسـب احداث باغ است. در انتخاب مکان احداث باغ عواملی نظیـر ارتفـاع از سـطح دریـا، عرض جغرافیایی، درصد شیب زمین، خصوصیات خاک (بافت و ساختمان آن) خاصلخیزی و قابلیت نگهداری آسیب ناشی از سرمازدگی سر شاخه های گردو آب، عمق خاک و سایر فاکتورها را باید در نظر گرفت.

سرمازدگی و انتخاب گونه و رقم مناسب درخت میوه

توجه به تنوع گونه ها به لحاظ تحمل به شرایط مختلف محیطی و اقلیمینیز یک روش جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه است. مرکبات از جمله درختان حساس به سرمای شدیدویخبندان هستند. پیوند زدن بر روی پایه های مقاوم به سرما هم  می تواند بسیار مفید باشد.

سرمازدگی، میزان ابیاری و مدیریت کوددهی

به منظور مقابله با سرمازدگی درختان میوهباید توجه کردگیاهانی که با مقادیر متعادل عناصر غذایی رشد می کنند می توانند دماهای پایین را بهتـر تحمـل کنند. در این درختان آسیب های ناشی از سرما خیلی سریع تر بهبود مییابد. همچنین گیاهانی که تحت تاثیر تنش خشکی قرار دارند تحمـل پـذیری کمتـری نسبت به یخبنداندارند.استفاده از کود ازته در مناطق سردسیر در پاییز توصیه نمی شود. در کوددهی زمستانه در نظر داشته باشید مصرف کود پتاسه و کودهای حیوانی باعث ایجاد گرما و کاهش خطر سرمازدگی می شوند.

سرمازدگی  و مدیریت مناسب خاک

یکی از راههای جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه مدیریت خاک است. به مدد مدیریت خاک می توان میزان کاهش دمـای هـوا و خطـر وقـوع یـخ بنـدان را تـا حدودی کاهش داد. به این منظورخاک بایستی مرطوب ،عاری از علفهای هرز و گیـاه پوششی.هر چه عمق خاک بیشتر باشد توانایی جذب گرمای بیشتری را دارد. همچنین خاک های تیره رنگ، قدرت بیشتری در جذب اشعه های خورشید دارند و نسبت به خاک های روشن دیر تر سرد می شوند.

سرمازدگی و احداث باد شکن

احداث بادشکن و ایجاد موانع فیزیکی مانند دیوار که از ورود هوای سرد به باغ جلوگیری می کند از راههای مقابله با سرمازدگی درختان میوه است.

سرمازدگی و هرس به موقع

هرس زود هنگام در مناطق سردسیر و قبل از شروع سرما آسیب فراوانی به درخت می رساند. در این مواقع بایستی هرس را به اواخر اسفند و پس از رفع خطر سرمازدگی به تعویق انداخت.

سرمازدگی و استفاده از بخاری های بزرگ باغی

حرارت و گرما  به وسیله اندام هایدرخت که مستقیماً در معرض میدان عمل پلارها قرار دارند جـذب می شوند.هرچه فاصله بیشتر شود جذلب حرارت توسط گیاه کمتر میشود بنابراین بهتر است تعداد زیادی بخاری با شعله کم بسوزدنه اینکه  از تعداد کم بخاری با شعله قوی استفاده شود.در مکان های پست و بلند بخاری هایی در پستی ها می گذارند تا حرارت به سمت بالا حرکت کند و محیط را گرم نماید.

استفاده از آبیاری بارانی و مه پاش در مقابله با یخبندان

یخ زدن اب واکنشی گرمازا است یعنی آب زمانی که یخ می زند مقداری گرما آزاد می کند .هر گرم آب در حال یخ زدن حدود ۸۰ کالری گرما آزاد می کنداین امرموجب گرم شدن باغ می شود همچنین وقتی آب روی جوانه یخ می زند همانند عایق عمل می کند و مانع از پایین رفتن دمای گیاه به زیر صـفر درجـه مـی شود. معمولا به ازای۵/۲ میلیمتر آبیاری بارانی می توان ۳ درجه سانتیگراد دما را افزایش داد. در روش آبیاری بارانی میزان مصرف آب بالا نیست. در شب هاییخبندان براییک هکتار می توان با مصرف۱۲۵۰۰ لیتر آب در ساعت،گیاهان را با ۴-۵ درجه سانتیگراد حفاظت کرد.همچنینبا استفاده از مه پاش و ایجاد مه در محیط نیز می توان از کاهش دمای محیط جلوگیری کرد.

استفاده از روش غرقاب در مقابله با یخبندان

غرقاب کردن از روش های قدیمی مقابله با سرمازدگی باغات است. آب آبیاری درجه حرارت بالاتری از خاک باغدارد و از کاهش درجه حرارت سطح زمین جلوگیری می کند.

استفاده از پوشش در مقابله با یخبندان

نهال های جوان را  می توان توسط شاخ و برگ درختان یا حتی پلاستیکپوشاند و از سرمازدگی انها جلوگیری کرد.

جدول سرمازدگی درختان میوه

کود ضد سرمازدگی درختان

داروی جلوگیری از سرمازدگی درختان استفاده از کود مناسب  ضد سرما است.، پاشش محلول ضد سرمازدگی درختان،آنها را از صدمات ناشی از سرما و یخ زدگی محافظت می کندو با دارا بودن عناصر غذایی به خصوص پتاسیم مقاومت گیاهان را در مقابل سرما و یخ زدگی افزایش میدهد.محلول ضد سرمازدگی درختان میوه همان طور که از نامش پیداست؛ کودی محسوب می شودکه در مقابل سرما و یخبندان درختان باغات را مقاوم می کند.همچنین شما می توانید با خرید کود ضد سرما خیالخودرادر برابر سرما و یخبندان راحت و آسوده کنید. کود ضد سرما با وجود مواد ارگانیکی که دارد؛ به خوبی سبب افزایش میزان مواد ارگانیک خاک می شوند. این کودها  علاوه برافزایش مقاومت گیاه،افزایش میزان کلروفیل و بهبود فتوسنتز، افزایش کیفیت گل ها،افزایش کیفی و کمی محصول را به دنبال دارد و تضمین کننده عملکرد محصول است.

سرمازدگی درختان مرکبات

زمانی که دمای هوا بیش از چهار ساعت از بازه دو تا منفی دو درجه  پایین تر برود میوه مرکبات دچار سرمازدگی می شود . سرمازدگی مرکبات بیشتر اوقات نشانه های خارجی از خود نشان نمی دهد ولی موجب میشود میوه  آب زیادی از دست دهدو موجب خشک شدن کیسه های عصاره و جدا شدن برچه ها از همدیگر می شود . در دیواره و گوشت میوه های مرکبات یخ زده بلور های گلوکوزیدی سفید به وجود می آید .یخبندان های ملایم موجب آبگز شدن برگ ها ویخبندان شدید موجب مرگ کامل برگ ها  میشود.و نشانه های پیش رونده آسیب سرما از جمله ریزش برگ ، مرگ سرشاخه ها و شاخه ها و حتی مرگ تنه ی درخت ممکن است روی دهد

اقدامات بعد از سرمازدگی درختان میوه

قسمت های آسیب دیده و خشک شده بعد از تشخیص باید کاملا قطع شوند تا بعدها مکان  آفات و بیماری ها نشوند. بافت چوبی آسیب دیده را می توان از تغییر رنگ بافـت هـدایت کننـده مـواد غذایی (لایه کـامبیوم)زیر پوست درختتشخیص داد که به رنگ سیاه یا قهوه ای در می آید. قبل از شـروع فصـل رشـد از هـرس خودداری نمود . برای تعیین دقیق قسـمت های خسارت زده و قطع آن ها باید حداقل چند ماه صبر کرد. با مشخص شدن عمق آسیببر حسب خشـکیدگی و پیشـروی سـرمازدگی  هرس را در شاخه اغاز کنید تا اسکلت درخت را نجات دهید.

سرمازدگی درختان میوه و نظر کارشناسان باغداری

صدمات ناشی از دمای پایین صفر درجه سانتی گراد یخ زدگینام دارد. یخ زدگی موجب آسیب دیدن جوانه‌های تازه بیدار شده درختان می‌شود و حتی به میوه‌های تازه تشکیل شده نیز خسارت وارد می‌کند.شکوفه ها و جوانه ها  معمولا در دمای منفی۲یا منفی۳ درجه سانتی گراد از بین می‌رود. میوه‌های تازه تشکیل شده ازشکوفه ها هم حساس‌تر هستند و اغلب در دمای منفی۰ تا ۵ درجه سانتی گراد آسیب می‌بینند. به همین خاطر توصیه می‌شود در پی اقداماتی برای جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه خود باشید.مشاوران کشاورزی نارنج اسپادانا در کنار شما هستند تا شما را با روش‌های کاربردی جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه و همچنین اقدامات بعد از سرمازدگی درختان میوه آشنا کنند. برای خرید و مشاوره انواع کود، سم و قارچ کش می توانید با شماره های که در قسمت زیر نماش داده شده است در زمان های مشخص تماس بگیرید. البه فقط در روزهای کاری تماس بگیرید.